Witam Cię w ostatnim artykule z serii powszechne pułapki myślenia – mam nadzieję, że poprzednie wpisy o błędach poznawczych były dla Ciebie przydatne 🙂 Dzisiaj przedstawię Ci temat filtrowania, umniejszania i wyolbrzymiania, które również mają istotny wpływ na postępy w nauce oraz ogólny sukces językowy. Miłego czytania!
Jest to uniwersalne zniekształcenie, któremu ulegamy wszyscy.
Filtrowanie występuje wtedy, gdy zostawiasz sobie tylko informacje pasujące do własnych założeń, a pomijasz inne, równie wiarygodne.
Asia ma niską samoocenę i bardzo łatwo przywołuje w pamięci momenty, gdy inni ją krytykowali, a gdy ktoś pyta ją o momenty, kiedy ktoś ją chwalił, mówi: „To nie było nic wielkiego przecież…”. Nie pasuje to do jej ocen wewnętrznych, dlatego umniejsza je i filtruje.
Piotr zapytany o chwilę, gdy świetnie radził sobie językowo, nie może sobie nic przypomnieć. Twierdzi nawet, że nie było takich momentów w jego 30-letnim życiu. Pamięta za to bardzo dobrze sytuacje, gdy nie potrafił nic powiedzieć i było mu głupio oraz odczuwał wstyd.
Osoby kierujące się tym błędem myślenia mają duży problem z przypomnieniem sobie sytuacji, która nie pasuje do ich przekonania.
Mimo że wszyscy znajomi i rodzina pamiętają inne wydarzenia, te osoby umniejszają znaczenie momentów, które nie potwierdzają ich wizji: „Tak, rozmawiałem z nią po francusku, ale to była tylko chwila. To nie ma znaczenia”, „To się nie liczy. Daj spokój! Zapytałem tylko o drogę. Nic wielkiego. To nie była rozmowa po szwedzku”. Podczas rozmowy skupiają się na tym, co nie działa, i jednocześnie ignorują całą resztę. Na przykład pan Kowalski zapamięta dwusekundowy grymas twarzy rozmówcy, a zapomni już o tym, że rozmawiał z nim w miarę płynnie przez 20 minut – bo skoro ma się o sobie przekonanie, że jest się kiepskim, to jak tu nie zapamiętać tylko tych dwóch sekund?
Osoby o niskiej samoocenie odfiltrują sukcesy z lat doświadczeń oraz tysięcy sytuacji i zapamiętają wyłącznie porażki. Osoba twierdząca, że nie umie rozmawiać w języku obcym, będzie pamiętała jedynie momenty, w których się nie dogadała, a pominie sytuacje, w których poradziła sobie językowo. A jeśli już sobie przypomni że jednak takie sytuacje były, to umniejszy ich wartość, by brzmiały niekorzystnie: „Eee tam, to drobiazg był”.
Umniejszanie to myślenie polegające na wyolbrzymianiu wad, porażek i słabości oraz minimalizowaniu zalet czy mocnych stron.
To tak, jakbyś oglądał świat przez lornetkę.
Tomek: Jak poszło na rozmowie kwalifikacyjnej po angielsku?
Martyna: Średnio.
Tomek: Czemu?
Martyna: Użyłam złego czasu, jak opowiadałam o swoim doświadczeniu.
Tomek: Ale generalnie dobrze poszło?
Martyna: Tak, rekruterka chce mnie zatrudnić, ale nie sądzę, bym dostała tę pracę.
Tomek: Suuuuper, gratuluję!
Martyna: Eeee… nie ma czego, to nic wielkiego.
Ten rodzaj myślenia zauważam szczególnie, gdy prawię komplement podczas spotkania z kursantem:
Ja: Wow… poradziłaś sobie, dogadałaś się. Super!
Kursantka: Tak, ale bez przesady, to nic wielkiego. To tylko parę minut było.
Myśląc o mocnych stronach czy zaletach, przykładamy do oczu lornetkę od drugiej strony i widzimy, jak rzeczy stają się małe i nieistotne. Ten błąd myślenia niekorzystnie wpływa na samoocenę, ponieważ skutkuje zaniżaniem swojej wartości oraz czyni nas bardziej wrażliwymi na krytykę. Może też powodować stres oraz trudność w przyjęciu komplementów, co obrazuje dialog powyżej.
Oczekuj bardziej prawdopodobnych wyników i możliwości. Opisuj sytuację wiernie precyzyjnie. Zamiast powiedzieć: „Strasznie mówię po francusku”, można stwierdzić: „Czasami popełniam błędy”. Jest to dokładniejsza i bardziej zgodna z faktami opinia.
Pułapki myślenia – ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Kiedy ostatnio zauważyłeś u siebie ten błąd myślenia? Co to była za sytuacja?
Teraz wciel się w specjalistę od marketingu i przedstaw to samo zdarzenie w najlepszym możliwym świetle. Co byś podkreślił i na co byś zwrócił uwagę?
Ćwiczenie 2
Pomyśl o osobie, którą lubisz i darzysz szacunkiem. Wyobraź sobie ją na swoim miejscu. Wyobraź sobie teraz, że ta osoba robi dokładnie to samo co Ty w tamtej konkretnej sytuacji. Jak wyglądałoby tamto zdarzenie? Jak byś ocenił tamtą sytuację?
W jaki sposób mogłaby wyglądać rozmowa?
Tomek: Jak poszło na rozmowie kwalifikacyjnej po angielsku?
Martyna: Średnio. Yyy… wiesz co, w sumie dobrze.
Tomek: Tak?
Martyna: Użyłam złego czasu, jak opowiadałam o swoim doświadczeniu, głową z aprobatą. Spotkanie trwało 40 minut i przez jego większość mówiłam tylko ja, a z tego, co pamiętam, popełniłam może kilka błędów. Tak że jak na setki wypowiedzianych zdań, zrobiłam mało błędów.
Tomek: Czyli wszystko dobrze poszło, tak?
Martyna: Tak, rekruterka chce mnie zatrudnić.
Tomek: Suuuuper, gratuluję!
Martyna: Dziękuję. Dałam z siebie wszystko. Idę świętować.
Jak już wiesz podczas uczenia się języka obcego lub prób mówienia czy w trakcie samego mówienia możesz spotkać się z błędami w swoim myśleniu, które, jak już wiesz, przekładają się na emocje i Twoje późniejsze działanie lub jego brak (blokada językowa).
Mam nadzieję, że po zapoznaniu się z artykułami z serii powszechne pułapki myślenia będziesz ich świadomy i dzięki temu podejdziesz do procesu nauki języków w zdrowszy i bardziej efektywny dla siebie sposób, ponieważ będziesz wiedział, jak na nie reagować.
Źródła:
https://www.psychowiedza.com/2015/02/wyolbrzymianie-umniejszanie.html, dostęp: 23.12.2019.
